Boerderij de (Grote) Kroone

    Aan de hand van aktes uit het Rechterlijk archief Wijhe is onderstaande samenvatting gemaakt.

De boerderij werd in 1650 gepacht door enen Gerrit Henricx. Als meijer moet hij jaarlijks een rente (pacht) van 90 Keizers gulden aan de eigenaar, Jonkheer Marten Pinninck thoe Banninck en zijn ­vrouw Juffer Engele van Keppel, betalen.

In 1657 verkoopt deze Jonkheer deze rente-ontvangsten aan Abraham van Suchtelen en zijn huisvrouw Hermanna van de Cruijs. Drie jaar later moet deze rente, die inmiddels verhoogd is tot 135 Caroli gulden, aan de Eerbare Janneken van Suchtelen, weduwe van wijlen de Heer Jan Menninck betaald worden. Uiteindelijk draagt Marten Pinninck thoe Banninck de catherstede de Croone in 1671 over aan zijn zuster, de HoogEd. Geboren Vrouwe Joanna Pinninck, weduwe van de HoogEd. Geboren en Manhaffte Otto Ernst van Monninckhuijsen.

Eind 1683 doet Gerhard Menninck een eerste poging bij het Gericht om de erve De Croone in zijn bezit te krijgen. Hij vraagt dat omdat verscheidene jaren de rentegelden, op een verstrekte lening van 8 augustus 1660, niet betaald zijn door de weduwe Monnickhuijsen, de huidige eigenaar. Op 11 maart 1685 doet Joan Menninck o.a. zijn aandeel in de Croone van 3000 Caroli guldens, als onderdeel van een maagscheiding, over aan zijn zuster Sibilla ten Nuijl, weduwe van wijlen Ger­hard Menninck. In die jaren is Cornelis op de Kroone de meijer. In mei 1689 onderneemt Sibilla nog steeds pogingen om de Croone in haar bezit te krijgen.

In de loop der jaren is het eigendomsrecht kennelijk weer in andere handen over gegaan, want in 1717 lost Hr. Otto Ernst van Hovel de rest van het kapitaal van 300 gulden af (volgens gecasseerde verzegeling d.d. 6 mei 1664), gevestigd als hypotheek op het erve de Krone. De boerderij is dan bewoont door Hendrik op de Krone. In oktober van dat jaar verkoopt Hr. Otto Ernst van Hovel toe het Wesevelt en diens ehe­liefste Vrouw Hendrieta Aleida Doijs aan Hendrik Cornelissen en Willemken Kornelissen, ehelieden, het goed van de comparanten, genaamd de Krone, gelegen in Wegterholt naast het erve den Dijsselhof. Om het erve de Grote Crone te kunnen betalen lenen Hendrik en Willemken dit bedrag, groot 3000 gulden, en zijn zij als hypotheek schuldig aan de E. Gosen van der Souw, brouwer tot De­venter. Onderpand is het erve en goed de Crone. Medio 1724 dragen Hendrik en zijn vrouw aan Hendrik Alberts Davenschot de helft van 2 morgen hooiland, gelegen in de buurtschap Herxen onder Wijhe, over.

In november 1738 verklaart Gosen van der Souw dat de hypotheek van 3000 gulden door Hendrik Croneman is afgelost. In juni van dat jaar trouwt Hendriks dochter Cornelia Hendriks Kroneman met Hermannus Jansen Horstman. Zij gaan ook op de Grote Crone wonen. Een jaar later geven zijn aan de beide kinderen van hun dochter Wobbigjen ieder 100 gulden. Als Hendrik in de loop van 1743 overlijdt neemt zijn inwonende schoonzoon, die dan genoemd wordt Hermannus Janssen Croneman, het momberschap over de kinderen van Jan Marsman over. (Na de dood van Hermannus zijn vader, die op de Horst in Zuthem woont, omstreeks 1779, noemt hij zich weer Horstman.)

In 1751 kopen Hermannus Jansen op de Groote Croone en zijn vrouw, een stuk land, genaamd het Margriten Land, gelegen in de buurtschap Wegterholt, naast de landen van de koper, Jan Dijkman en Meijbarg. Hermannus en zijn vrouw, kopen in 1751 een stuk land, genaamd het Margriten Land, gelegen in de buurtschap Wegterholt. In 1760 koopt Hermannus ook de caterstede de Kleine Kroone, die naast de Grote Kroone gelegen is. In 1772 maken Hermannus en Cornelia hun testament op en benoemen hun kinderen Jannes en Willemina tot hun enige erfgenamen. Willemina, die inmiddels getrouwd is met Jannes Horstman, verkrijgt o.a. de Groote- én de Kleine Kroone.

In de periode 1887 tot 1900 is Berend Horstman (1849-1925) eigenaar/bewoner van “de Kroone”. Hij en zijn broers Jan en Hendrikus, die op de nabij gelegen “de Nieuwe Krone” wonen, hebben in maart 1894 bij elkaar zo’n fl. 37.000,- geleend, tegen 4% rente, met als hypotheekstelling hun huis, erf en land. In de leenakten is opgenomen dat wanneer Berend niet aan zijn verplichtingen kan voldoen de geldversterkker (mr van Naamen van Eemnes ) het recht heeft wegens de leningen verschuldigde bedragen direct op te eisen, met zo nodig, openbare verkoping van de betreffende goederen.

Kennelijk kunnen zij niet meer aan hun verplichtingen voldoen want mr Naamen, hij is de voorzitter van de Eerste Kamer der Staten- Generaal en woont in Huize Zandhove te Zwollerkerspel, besluit tot publieke verkoping.

Op maandag 2 juli 1900 wordt de Kroone publiekelijk verkocht. Bij akte van 2-7-1900 nr 74, wordt na de gehouden veiling, de koop gegund aan Derk Grootenhuis, landbouwer te Wijhe. De koopsom is fl. 15.700,- . Op 19-2-1901 wordt de huisraad en het vee van Horstman verkocht en twee maanden later verhuist hij met zijn gezin naar de Kerkstraat in Beilen.

Jan en Hendrikus Horstman zijn na de verkoop van de boedel in 1900 in Heino gaan wonen en hebben daar een boerderijtje van 1,5 ha gekocht. Een groot verschil met de weelde waarin de familie een eeuw eerder leefde!  

Onderstaand twee foto’s van de Grote Krone.  

laatste wijziging zondag 24 december 2006